Hoge en Lage der A(dembenemend!)

Pittoreskheid alarm! Alsof je zo in een schilderij loopt. Dat gevoel krijg ik vaak zodra ik over het Hoge der A loop. Hoe dat komt? Met de monumentale panden aan de kades en de schepen die er liggen is dit met recht een van de meest schilderachtige plekken van Groningen Stad. Ervaar het zelf!

Ik kan mij het helemaal voorstellen: zwoegende mannen en vrouwen die schepen in- en uitladen, de geur van voedsel, hier en daar een zeemeeuw… Het Hoge en Lage der A in de negentiende eeuw. Pakhuizen die vol liggen met allerlei handelswaar. Het kan niet anders dan dat het een drukke bedoening was op deze plek, een belangrijke aanvoerlocatie voor de Groninger markten.

Hoge en Lage der A

Van deze handel is tegenwoordig nauwelijks wat over. Het vaarverkeer dat er nu langskomt bestaat uit plezierjachten, rubberboten en suppers. Het gedeelte van de gracht tussen de Visserbrug en de Abrug, aan de westzijde van het centrum, is echt een plaatje. Sta je op één van deze bruggen, dan is het verschil tussen het Hoge en het Lage de A goed te zien. De kade aan de westzijde van het water is lager dan de oostzijde. Vroeger stond dit stuk van de gracht – via het Reitdiep – direct in verbinding met de zee. Ondanks dat de zee best ver van Stad begon, waren de getijden wel merkbaar in Stad. Om het laden en lossen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, werden de kades op een verschillende hoogte aangelegd, zodat men niet hoefde te wachten tot het eb of vloed werd. Slim! In 1877 werd het Reitdiep afgedamd, waardoor de invloed van de getijden in Stad verdween.
 

Foto door deelnemer Arjan Battjes, tijdens onze fototour

Foto door Melvin Jonker

Walhalla voor liefhebbers van monumenten

Langs dit deel van de A bevinden zich 29 rijksmonumenten (twintig aan de hoge kant, negen aan de lage) en veertien gemeentelijke monumenten (vijf aan de hoge, negen aan de lage). Ooit in een rijksmonument willen plassen? Het kan aan het Hoge der A! Om alle monumenten op te noemen gaat wat ver; loop er gewoon eens langs tijdens je bezoek aan Stad. Op het eerste gezicht vallen al deze monumenten afzonderlijk mij niet zo op. Ja, het zijn inderdaad prachtige oude gebouwen en ja, ik houd wel van dat rauwe van pakhuizen, maar er is geen sprake échte must-see panden. Het gaat vooral om het gehele plaatje.
 

 
En in dat plaatje trekt het hoekpand bij de Brugstraat mijn aandacht. Aan het Hoge der A 1 staat namelijk een pand dat – door de gebruikte steen, kleur en vormen – wat trekjes heeft van de Jugendstil bouwstijl. Laat dat één van mijn favoriete stijlen zijn! Het is net niet helemaal Jugendstil – daarvoor is het niet goed genoeg versierd – maar het zit er dicht tegenaan.
 

Vooruit!

Een ander noemenswaardig pand bevindt zich op Hoge der A 21: Pakhuis London. Bijzonder, want wit. Dit was een voormalig graanpakhuis. Inmiddels wordt het bewoond door studenten op wie ik jaloers ben, want wonen in een Rijksmonument: wie wil dat nou niet? Overigens zijn er hier meer voormalige pakhuizen verbouwd tot appartementen. Bijvoorbeeld aan de andere kant, het immense Pakhuis De Vooruitgang. Dit is naar mijn idee hét toonbeeld van een pakhuis: rauw, industrieel, kleine ramen en bovenal de naam óp het pand. De Vooruitgang. Wat is dat eigenlijk een toffe naam en ik vraag me af waar deze van is afgeleid. “Vooruit, richting zee, nieuwe handel tegemoet!” Of: “Vooruit, betere tijden komen!” Of misschien wel: “Vooruit: nog één drankje dan op een van de terrassen aan de A”. Want dát is de beste manier om van dit gedeelte van Stad te genieten!
 

 

 
Welk pand langs de A is jou het meest bijgebleven?
 
Praktisch:
De Hoge en Lage der A op de kaart in Groningen:

 
Leestip: Bezoek je Groningen rond Kerst? Dan loont het zeker om eens te gaan kijken bij de A! Hier wordt dan WinterWelVaart georganiseerd, waarbij dit gedeelte Stad wordt verfraaid met verschillende historische schepen, een kerstmarkt, theater en nog veel meer. Hier kan je meer lezen over het evenement WinterWelVaart.
 

WinterWelVaart © Knelis